همه‌کاره و هیچ‌کاره

موراویا در عمر طولانی ۸۳ ساله‌اش، داستان خلق کرد، رمان نوشت، سبک‌های ادبی گوناگون را آزمود، به هر پنج قاره‌ی جهان سفر رفت و سفرنامه نگارش کرد، روزنامه‌نگاری و جریده‌نویسی را امتحان کرد، رد پررنگی در مستندسازی سینمایی از خود باقی گذاشت و در تحولات سیاسی دنیای زمان خودش نقش‌ها بازی کرد. اما او بیش از همه‌ی این‌ها قصه‌گو بود. قصه‌گویی که با یک اشاره ما را به رویا فرو می‌برد. تیپ‌ها و شخصیت‌هایی به ما نشان می‌داد که شبیه شخصیت‌های داستانی هیچ نویسنده‌ی دیگری نبود. فرهنگ و آداب مردمی را به ما معرفی می‌کرد که شباهت‌شان به ما کم نیست. پس عجیب نیست که در نظر ما این‌چنین نویسنده‌ی محبوبی باشد. موراویا، «همه‌کاره و هیچ‌کاره» را با الهام از سروده‌های جواکینو بلی، غزلسرا و طنزپرداز رومی قرن هجدهم میلادی نوشته و خودش در مورد این اقتباس گفته است: جنگ که تمام شد به سراغ «بلی» رفتم، از دوران جوانی، به غزل‌ها و ظریفه‌سازی‌های او علاقه‌مند بودم، به ویژه به روایتگر این طنز‌ها که ‌شخص اول بی‌نامی بود. هرچند استفاده از سوم شخص برای من جذابیت بیشتری داشت. کوشیدم رم و مردم آن را همان‌گونه توصیف کنم که «بلی» در غزل‌ها و ترانه‌های خود تصنیف کرده.