اتاق روشن

اتاق روشن نه فقط یکی از مهم‌ترین آثار نظری در باب عکاسی، که سوگواری رولان بارت است برای مادرِ درگذشته‌اش. آخرین کتابِ او که در آن خاطره و سوگ و نوستالژی را به هم درآمیخته است. بارت که سخت دلبسته به مادرش بود، پس از مرگ او خودش را در عکس‌ها غرق کرد و به تجربه‌ی عکاسانه اندیشید. او تلاش کرد الگویی به دست بدهد که میان خوانش اجتماعی عکس و خوانش شخصی آن تمایز می‌گذارد. کتاب او با بررسی درون‌مایه‌های حضور و غیاب و رابطه میان عکاسی، تئاتر، تاریخ و مرگ آغاز می‌شود. بارت در میانه‌ها برای گسترش ایده‌هایش، وجهی از عکس را که ممکن است فرد را برانگیزد، و به نوعی هم کاملاً غیرقابل انتقال است، «پونکتوم» می‌نامد و آن را وابسته به سرشت شخصی تجربه می‌داند. در مقابل مفهوم «استودیوم» را مطرح می‌کند که تفسیر فرهنگی، زبانی و سیاسی یک عکس را نشان می‌دهد. بارت پروژه‌ی خود را در اتاق روشن به منزله‌ی جستجوی «ماهیت» عکاسی توصیف می‌کند، پس عجیب نیست اگر نوشته‌اش را به کتاب «امر خیالی» ژان پل سارتر تقدیم کند.

کتاب بارت در کنار کتاب «درباره‌ی عکاسی» سوزان سونتاگ، از مهم‌ترین و دوران‌سازترین آثار درباره‌ی عکاسی بود که به شیوه‌های آکادمیک سنگ بنای نظریه‌پردازی درباره‌ی عکس را گذاشتند. آثاری که هیچ یک از نویسندگانش از اساس عکاس نبودند و شاید همین هم باعث شد که در ابتدا با انتقادهای فراوانی روبرو شوند؛ اما هرچه که از انتشار آن‌ها گذشت رفته‌رفته به ارزش و اهمیت آن‌ها افزوده شد.

این کتاب با ۲۵ عکس قدیمی و معاصر به انتخاب نویسنده منتشر شده است. از جمله آثار عکاسان مشهوری مانند ویلیام کلاین، رابرت مپلتورپ و نادار، و نیز عکسی از مجموعه‌یس خصوصی بارت. نوع نگاه رولان بارت به این عکس‌هاست که آن‌ها را ویژه می‌‌کند. براى‌ او عکاسى‌ با مرگ‌ آغاز شده و عکس‌ حکم‌ احیاگری مجازی را پیدا می‌کرد، بنابراین بیش از هرچیز، مى‌توان‌ مرگ‌ را در عکاسي، از ديدگاه‌ او مورد بررسى‌ قرار داد.