انسان زیباشناس

زیباشناسی نه گسترده‌ترین حوزه‌ی فلسفه است و نه شناخته‌شده‌ترین آن، اما رواج روزافزون آن در میان علاقه‌مندان حوزه‌های مختلف مطالعاتی نشان می‌دهد که تا چه اندازه مستعد شکوفایی است. با این‌همه پرسش‌های فراوانی وجود دارد. آینده‌ی زیباشناسی به کدام سو خواهد رفت؟ آیا پیشرفت درخور توجهی در انتظار ماست؟ اختلاف‌های اصلی در میان رویکردهای تحلیلی و قاره‌ای کجاست و آیا می‌توان در نقطه‌ای آن‌ها را به یکدیگر رساند و غنا بخشید؟ از سوی دیگر اهمیت سبک در نوشتار زیباشناسانه چیست؟ آیا یک زیباشناس در نوشتن از زیبایی باید دستاورد زیباشناختی نیز داشته باشد؟

این پرسش‌ها و بسیاری سوال‌های بی‌پاسخ دیگر باعث شده تا هانس مایس در این کتاب پای سخن ۱۰ فیلسوف در حوزه‌ی فلسفه‌ی تحلیلی بنشیند و چالش‌برانگیزترین موضوعات پنجاه سال اخیر را در این حوزه با آن‌ها طرح و مرور کند. از جرالد لوینسون و سی. دانتو گرفته تا اسکروتن و نوئل کرول و کندال والتون در این کتاب حاضر شده‌اند تا از منظرهای هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی یا پدیدارشناختی به پدیده‌‌های مورد بحث نظر بیندازند. موضوعاتی چون ارتقای امر معمولی به جایگاه رفیع، مواجهات انتقادی با گذشته، نظریه‌سازی زیباشناسی و عواطف در هنر گوشه‌ای از این مباحث هستند.

انسان‌ زیباشناس با بررسی این مباحث و بسیاری دیگر از مباحث میان مصاحبه‌شونده‌ها، پرتره‌ای خانوادگی و در کنارش مجموعه‌ای از پرتره‌های تکی به دست می‌دهد. حتی پرتره‌هایی انجمنی می‌سازد، چون اینجا نه‌فقط با دیدگاه‌های فلسفی این ده نفر، بلکه از مجرای آن‌ها با دیدگاه‌های افراد دیگری آشنا می‌شویم که درباره‌ی هنر و زیبایی‌شناسی با ‌آن‌ها گفتگوی فلسفی دارند. در حقیقت این ده نفر تنها نماینده‌ی نوک کوه یخی متشکل از چهره‌های تاریخ معاصرند. اما در عین حال، کتاب «انسان زیباشناس» موید این نکته نیز هست که زیباشناسی حوزه‌ای پررونق و رو به گسترش است، عرصه‌ای در حال تولید مداوم نظریات تازه و ترسیم قلمروهایی نامکشوف از هنرهای آشپزی تا بازی‌های ویدیویی، از مورمورهای موسیقایی تا سینمای سه‌بعدی، از زیباشناسی تجربی تا زیباشناسی اشمئزاز.