چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد

آیا موسیقی می‌تواند ما را نجات دهد؟ آیا می‌شود به یاری موسیقی از شر بزرگ‌ترین عذاب‌ها و رنج‌ها خلاص شد؟ استیون جانسون، پخش کننده و آهنگساز موسیقی، خود نمونه‌ی اعلایی از این تجربه است. او که مبتلا به اختلال دوقطبی بوده و مدام میان افسردگی و شیدایی نوسان می‌کرده در آیینه‌ی موسیقی شوستاکویچ راه رهایی خود را پیدا می‌کند. اما شاید عجیب نباشد اگر در نظر داشته باشیم که شوستاکوویچ خود نیز در سراسر کارنامه‌اش در پی توصیف همین وضعیت دوگانه و متناقض بوده است. از سویی شوریدگی سمفونی‌هایش بازنمای شدتی است که در قطب شیدایی و سرخوشی، از هرگونه توضیحی تن می‌زند و از دیگرسو رخوت  و ملالی را در میان سمفونی‌ها و کوارتت‌هایش سرازیر می‌کند که به غمی بزرگ در اعماق می‌نشیند. او نیز هنرمندی بود گرفتار آمده مابین دوگانه‌‌های آشنای حکومت‌های استبدادی که حُب و طرد دوسویه را در آثارش بازتاب می‌دهد.

جانسون در کتابش چگونگی شکل‌گیری موسیقی شوستاکوویچ را در دوران حکومت وحشتناک استالین بررسی می‌کند و به ما نشان می‌دهد که او چگونه به امیدها و ترس‌های مردم تحت ستم شکل داده است. او از تأثیر شفابخش موسیقی بر مبتلایان به بیماری روانی می‌نویسد و به واسطه‌ی مصاحبه‌هایی با اعضای بازمانده‌ی ارکسترهای شوروی، با دخیل کردن آرای فلاسفه، روانکاوان و عصب‌شناسان، تصویری مجاب‌کننده از موسیقی یک آهنگساز و قدرت آن در نجات زندگی یک شنونده و آهنگساز دیگر ترسیم می‌کند.

راجر اسکروتن، فیلسوف و موسیقی‌شناس بزرگ انگلیسی درباره‌ی جانسون و این کتاب می‌نویسد: «استیون جانسون یکی از حساس‌ترین و متفکرترین منتقدان موسیقی زمانه‌ی ماست. و این کتاب که از صمیم قلب نوشته شده -درباره آهنگسازی‌‌ که او تحسین می‌کند- بی‌تردید به نقطه‌عطفی بدل خواهد شد.»