زیبایی

زیبایی چیست؟ چگونه می‌توانیم زیبایی را ارزیابی کنیم؟ آیا زیبایی سودمند است؟ یکی از مناقشه‌های بی‌پایان بشری بر سر همین مفهوم زیبایی و ساز و کارِ درک ما از آن است. چه بسیار تجربه‌ها و مناظرکه در نظر تماشاگری تا تماشاگر دیگر رنگ می‌گرداند و زیبا و زشت می‌شود. پس چگونه باید به استقبال زیبایی رفت و در عصری که هر روز زمخت‌تر و زشت‌تر می‌شود از آن حراست کرد؟ این‌ها پرسش‌ها و نگرانی‌های راجر اسکروتن فیلسوف و زیبایی‌شناس انگلیسی هم هست که در کتابش به مسئله رنگ‌باختن زیبایی در زندگی انسان معاصر و بحران‌های برآمده از آن پرداخته است. او برای پاسخ‌دادن به چیستی زیبایی، خود را به ارائه‌ی تعریف یا نظریه واحدی هم محدود نکرده است. تنها چهار حوزه‌ی زیبایی (زیبایی انسانی، زیبایی طبیعی، زیبایی روزمره و زیبایی هنری) را از هم متمایز کرده و هر فصل را به یکی از این حوزه‌ها اختصاص داده است.

برخی معتقدند قضاوت درباره زیبایی امری ذهنی و نسبی است و چیز اندکی می‌توان از مطالعه و نقد هنر آموخت. اسکروتن اما استدلال می‌کند که تجربه‌ی ما از زیبایی، بنیانی عقلانی دارد و زیبایی ارزشی  حقیقی و جهانشمول است. او نشان می‌دهد که چگونه احساس ما درباره زیبایی بخشی اجتناب‌ناپذیر را در شکل دادن به جهان زیستی ما تشکیل می‌دهد. اسکروتن برای اثبات این ادعا نه به تبیین تاریخی می‌پردازد و نه به ارائه تبیینی روان‌شناختی یا تکاملی از حس زیبایی، بلکه رویکردش کاملا فلسفی و منابع اصلی استدلال‌هایش آثار فلاسفه است. قضاوت درباره زیبایی، زیبایی انسانی، زیبایی طبیعی، زیبایی مبتذل، زیبایی هنرمندانه، ذوق و نظم، هنر و غریزه، عبور از زیبایی و  اندیشه‌ی استنتاجی سرفصل‌های این کتاب هستند.

در این کتاب می‌خوانیم: «زیبایی می‌تواند تسلی‌بخش، مشوش‌کننده، مقدس یا نامقدس باشد؛ زیبایی می‌تواند مسرت بخش، جذاب، الهام بخش یا خوف‌انگیز باشد. زیبایی می‌تواند به انحای مختلف ما را تحت تأثیر قرار دهد. بااین‌حال، ما هیچ‌گاه نسبت به زیبایی بی‌تفاوت نمی‌مانیم: زیبایی خواهان توجه است؛ زیبایی هم‌چون صدای دوستی صمیمی بی‌واسطه با ما سخن می‌گوید. اگر کسانی نسبت به زیبایی بی‌تفاوت‌اند، قطعاً به این دلیل است که درکی از آن ندارند.»