نظریه‌های هنر از وینکلمان تا بودلر

قرن هجده و نوزده اروپا به واسطه‌ی انواع تحولاتش در اقتصاد و سیاست و اجتماع و صنعت یکی از نقاط عطف در تاریخ هنر به‌شمار می‌رود. در این دوره است که بخش قابل توجهی از مهم‌ترین آثار هنری خلق می‌شوند و سرنوشت هنر را برای همیشه دگرگون می‌کنند. جلد دوم از مجموعه‌ی سه جلدی نظریه‌های هنر با عنوان فرعی «از وینکلمان تا بودلر» ناظر به همین دوره‌ی اساسی است. دوره‌ای که در آن نظریه‌های هنرهای تجسمی، به ویژه نقاشی و مجسمه‌سازی، دستخوش دگرگونی‌هایی اساسی می‌شود و مبانی فکری و نظرات مدرن ما را سر و شکل می‌دهند.

اما این نظریه‌ها در پیوندی تنگاتنگ با رخدادهای فرهنگی، زیباشناختی و فلسفی آن دوره معنا پیدا می‌کنند. از این جهت است که موشه باراش در جلد دوم اثرش، این نظریه‌ها را در نسبت با نوشته‌های فیلسوفان، اشعار شاعران و نوشته‌های انتقادی منتقدان در آن زمانه طرح و بررسی می‌کند. او به مفاهیمی چون امر کلاسیک و امر ایده‌آل، سمبلیسم، رمانتیسیسم و رئالیسم می‌پردازد و به میانجی فیگورهایی مثل وینکلمان، دلاکروا، بودلر، هگل، گوته و شلگل بحثش را گسترش می‌دهد.

او با جست‌وجویی پردامنه در متون گوناگون می‌کوشد مطالب و مباحث مرتبط با هنر را در سنت‌های فکری و فرهنگی گوناگون غرب جست‌وجو کند و در اختیار خواننده بگذارد. به همین منظور، از مضمون‌ها، روش‌ها، و جریان‌هایی فکری و فرهنگی سخن به میان می‌آورد که هر یک به نوبه‌ی خود پهنا و ژرفای اندیشه‌های نظری معطوف به هنر را گسترش داده‌اند. در این کتاب نه با روایتی مطلقا فلسفی و زیباشناختی از هنر روبه‌روییم و نه با توصیفی صرفا تاریخی و جامعه‌شناختی. بلکه می‌بینیم که کردار و پندار اندیشمندان و هنرمندان مبتنی است بر سنتی پر مایه از تاملاتی که فهم هنر دوران‌های گوناگون تاریخی را بر ما آسان می‌کند... او در جلد اول این مجموعه به دوره‌ی «از افلاطون تا وینکلمان» پرداخته بود و در جلد سوم نیز به سراغ دورانی در حد فاصل «امپرسیونیسم تا کاندینسکی» می‌رود.