این فیلمساز شاعر نقاش عروسک‌ساز مستندساز افسانه‌پرداز شعبده‌باز: سینمای سرگئی پارچانف

عنوان بلند کتاب «این فیلم‌ساز شاعر، نقاش، عروسک‌ساز، مستندساز، افسانه‌پرداز، شعبده‌باز: سینمای سرگئی پاراجانف» از زندگی پربار و ماجراجویانه‌ی پاراجانف، فیلمساز برجسته‌ی ارمنی حکایت دارد. هنرمندی متکثر که مرزهای میان سینما، هنرهای تجسمی و ادبیات را از میان برداشت و آثارش را به یک تجربه‌ی حسی و بصری ویژه بدل کرد. اهمیت ویژه‌ی پاراجانف در سینمای جهان، به دلیل رویکرد نوآورانه‌ی او به زبان سینما و استفاده‌ی خلاقانه از عناصر بصری و صوتی است. او با تلفیق امکانات مختلف هنر، جهانی جادویی و اسطوره‌ای خلق کرد که در نوع خود ویژه بود. چنان‌که تحسین و ستایش فیلمسازی چون آندری تارکوفسکی را نیز به دنبال داشت: «از حیث هنری معدود اشخاصی وجود دارند که با سرگئی پاراجانف هم‌پایه باشند. من همیشه با توجه و علاقه‌ای وافر آثار او را تماشا کرده‌ام. شیوه‌ی تفکر او و شاعرانگیِ نقیضه‌آمیزِ سینمایش همواره من را به شوق می‌آورَد.» اما ورود به دنیای سینمایی پاراجانف همیشه با پیچیدگی‌هایی همراه بوده است. زبان شاعرانه و استعاری او در کنار موتیف‌های فرهنگی ویژه‌ای که برمی‌گزیند همواره کار را برای مشتاق‌ترین تماشاگران او نیز سخت کرده است.

روبرت صافاریان کتابش را با زندگینامه‌ی موجزی از پاراجانف آغاز می‌کند و سپس به آثار سینماگر -سایه‌های نیاکان فراموش شده‌ی ما، رنگ انار، افسانه‌ی قلعه‌ی سورام، عاشق غریب- و فیلم‌های مستندش می‌پردازد. رویکرد متمایز صافاریان در این کتاب تاکید بر این ایده است که برای شناخت دقیق و سردرآودن از آثار این سینماگر چاره‌ای نداریم جز اینکه با فرهنگ و سنتی که در فیلم‌هایش نمایش داده آشنا شویم. آن‌وقت می‌توانیم داستان‌ها، نشانه‌ها و عناصر پر رمز و راز او را درک کنیم. نویسنده در چنین بستری است که با بررسی تأثیرات فرهنگی و اجتماعی بر آثار پاراجانف نشان می‌دهد فیلمساز چگونه با زبان سینما، به بیان دردها و رنج‌های مردم سرزمینش پرداخته است. او با همین نقشه‌ی راه به تحلیل نمادها، رنگ‌ها، موسیقی و سرگذشت ملی فیلم‌ساز می‌پردازد.