چاپلین به روایت بازن

چاپلین مشهورترین هنرمندی است که تاریخ سینما به خود دیده. همه‌ی دنیا او را می‌شناسند. از کودک و پیر و جوان گرفته تا امّی و عامی و روشنفکر. اما آثارش چندان بخت این را نداشته‌اند که در مرکز بحث‌های انتقادی و مطالعاتی سینما قرار بگیرند. چه‌بسا همین شهرت فراگیر و محبوبیتش در ذوق و نظر عامه بوده که باعث شده تا چندین دهه منتقدان با دیده‌ی تردید به ارزش مطالعاتی او بنگرند. اما آندره بازن، منتقد و نظریه‌پرداز برجسته‌ی فرانسوی شیفته‌ی او بود. از همان ابتدای ورودش به عرصه‌ی نقد، هر وقت که بهانه‌ای دست می‌داد از چاپلین می‌گفت و می‌نوشت. مرگ زودهنگام اما به او مهلت نداد تا نقدهای پراکنده‌اش را جمع کند. این فرانسوا تروفو بود که پس از مرگ مرادش آن‌ها را از گوشه و کنار یافت و این کتاب را گرد آورد. او از دوست منتقد و فیلمسازش، اریک رومر نیز خواست تا نقدی بر روی فیلم آخر چاپلین «کنتسی از هنگ‌کنگ» بنویسد و کنار نوشته‌های بازن منتشر شود. دست آخر خودش نیز مقدمه‌ای خواندنی بر آن نوشت تا ضیافت چاپلین را کامل کند.

در بخشی از کتاب می‌‎خوانیم: «چاپلین تنها کارگردانی است که چهل سال از تاریخ سینما را احاطه کرده است. ژانری که با آن فعالیت‌های خود را آغاز کرد و به توفیق دست یافت، یعنی کمدی اسلپ‌استیک حتا پیش از ظهور صدا نیز در مسیر افول قرار گرفته بود. ورود صدا به عصر هری لنگدون و باستر کیتنی پایان داد که نتوانستند به حیات در ژانری ادامه دهند که نبوغش را داشتند. زندگی کسی مثل اشتروهایم در مقام کارگردان حتا از پنج سال هم تجاوز نکرد. عمر میانگین نبوغ سینمایی بین پنج تا پانزده‌ سال است. آن‌ها که بیش از این دوام می‌آورند آن را مدیون قوه‌ی تشخیص بالایی هستند که بیش از آن‌که برآمده از هوش و استعداد باشد، برآمده از نبوغ است. فقط چاپلین است که بلد بوده -نمی‌خواهم صرفاً بگویم خود را با تحولات دنیای سینما وفق دهد- همچنان خودِ سینما باقی بماند.»