کیارستمی در کایه‌دو سینما

در دهه‌ی شصت و هفتاد وقتی عباس کیارستمی در جشنواره‌های بین‌المللی یکی پس از دیگری می‌درخشید، اغلب منتقدان هم‌وطنش در داخل یا مشغول تاختن به او بودند و یا چندان جدی‌اش نمی‌گرفتند. فاصله‌ی فیلم‌های او از سینمای مرسوم ایران باعث شده بود که بسیاری نیز به طعنه او را فیلم‌ساز محبوب فرانسوی‌ها بخوانند. این ادعا اما با همه‌ی نیش و کنایه‌اش چندان هم بیراه نبود، چون از حقیقتی پرده برمی‌داشت نه چندان خوش‌آمد آن‌دسته از منتقدان وطنی. حالا دیگر همه می‌دانیم که منتقدان و سینمادوست‌های فرانسوی، نخستین جماعتی بودند که پیشدستانه و با اطمینانی راسخ از اهمیت کیارستمی در سینمای معاصر سخن گفتند و زبان به ستایش گشودند. آن‌ها زودتر از همه فهمیدند که با یکی از مهم‌ترین فیلم‌سازهای تاریخ سینما طرفند. در این میانه نشریه‌ی برجسته‌ی کایه‌دوسینما نیز از مهم‌ترین پایگاه‌های مطالعات سینمایی بود که نقشی یکّه در معرفی و ارائه‌ی کیارستمی به جهان ایفا ‌کرد. چنان‌که در نمونه‌ای کم‌نظیر پرونده‌ای پنجاه صفحه‌ای با عنوان «شما که هستید آقای کیارستمی؟» در سال ۱۹۹۵ به استقبال او رفت. و به این بیفزاید انبوه مقاله‌ها، ریویوها و گفتگوهایی که تلاش می‌کرد تا به مطالعه‌ی سینمای فیلمساز ایرانی بپردازد. کتاب «کیارستمی در کایه دو سینما» چنان‌که از نامش نیز برمی‌آید گردآوری مجموعه‌ای از نوشته‌های این مجله درباره‌ی کیارستمی است.

این نوشته‌ها نه تنها به تحلیل فیلم‌های کیارستمی می‌پردازند، بلکه سبک، زبان بصری، مضامین و تأثیرگذاری او بر سینمای جهان را نیز زیر ذره‌بین می‌برند. با این‌همه سینمای عباس کیارستمی چنان طیف گسترده‌ای از نوشته‌ها را در بر می‌گیرد که گردآورنده و مترجم را وا داشته تا بر اساس یک سنت نقادی مشخص دست به انتخاب مطالب بزند.

کتاب در سه بخش تدوین شده است. بخش نخست، شامل مقاله‌هایی است که به فیلم‌های کیارستمی از مسافر تا مثل یک عاشق می‌پردازند. بخش دوم شامل پنج گفت‌وگوی کایه دو سینما با کیارستمی دربارهٔ فیلم‌های اخیر اوست. و بخش سوم، شامل نوشته‌هایی است از پروندهٔ «شما که هستید آقای کیارستمی؟». مقدمه‌ی الن برگالا برای این کتاب از این جهت مهم جلوه می‌کند که او را باید یکی از مهم‌ترین منتقدان سنت فرانسوی در معرفی و مطالعه سینمای کیارستمی برشمرد.