مهرجویی کارنامه‌ی چهل‌ساله: گفت‌وگوی مانی حقیقی با داریوش مهرجویی

داریوش مهرجویی با صراحت ویژه‌ی خودش همیشه از این گله می‌کرد که سوال‌های کلیشه‌ای ژورنالیست‌ها حوصله‌اش را سر می‌برد و دل و دماغی برای گفتگو باقی نمی‌گذارد. پس عجیب هم نبود اگر تن به هر مصاحبه‌ای نمی‌داد. انگار باید شخصیتی صریح کم‌وبیش مثل خودش روبرویش می‌نشست تا قصه‌ی بلندِ چهل‌ساله‌اش را آغاز کند. مانی حقیقی کسی بود که این فرصت را فراهم کرد. او که پیش‌تر مستندی با عنوان «مهرجویی، کارنامه‌ی چهل ساله» درباره‌ی این فیلمساز جلوی دوربین برده بود، بخش‌هایی از پروژه‌اش را به‌صورت مکتوب در قالب یک کتاب گردآورد و با همین عنوان به دست نشر سپرد. این کتاب گفتگوهای کاملِ دو فیلمساز است درباره‌ی کارنامه‌ی پربار مهرجویی. از نخستین فیلم او الماس ۳۳ تا مهمان مامان و سنتوری. حقیقی به واسطه‌ی نزدیکی‌اش با مهرجویی نه تنها به فیلم‌های او بلکه به شخصیت و خاطرات او نیز سرک کشیده و سوال‌های ویژه‌ای را پیش کشیده است. نکته‌سنجی او در این باره چنان مشهود است که مهرجویی نیز بر آن صحه گذاشته و این‌جا و آن‌جا رضایتش را از خروجی کار اعلام کرده است.

کارنامه‌ی سینمایی داریوش مهرجویی بخش مهمی از تاریخ سینمای ایران است. او یکی از اصلی‌ترین شمایل‌های جریان موج نوی سینمای ایران بود و آثارش به واسطه‌ی جایگاهی که پیدا کردند می‌توانند وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیم‌قرن اخیر را بازنمایی کنند. از سوی دیگر رابطه‌ی فراگیر او با انبوهی از روشنفکران و هنرمندان، تجربه‌ی فراز و فرود پس و پیش از انقلاب، روایت او را به یکی از کلیدی‌ترین نقاط در ترسیم فضای فرهنگی و سینمایی دهه‌های پیشین بدل می‌کند. خلاقیت هنری، همکاری با برجسته‌ترین بازیگران و نویسندگان، نسبت موسیقی و تصویر، مسئله‌ی اقتباس، تجربه‌ی سانسور و موضوعاتی از این دست از مهم‌ترین ایده‌هایی است که در گفتگوها مطرح شده است.