ترجمه‌ی تنهایی: نوشته‌هایی از سینما

آیا می‌شود همان‌طور درباره‌ی فیلم‌ها نوشت که یک شاعر بنا می‌کند به شعر نوشتن؟ یا عاشقی که قلم می‌گرداند تا نامه‌ای برای محبوبش بنویسد؟ یزدانیان مقاله‌های سینمایی‌اش را در باب فیلم‌های محبوبش پیش از هرچیز به نامه‌هایی عاشقانه تشبیه می‌کند، چنان‌که عاشق از سر اعتراف بخواهد قصه‌ی دلبستگی‌اش را با دوستش درمیان بگذارد. یا نامه‌ای بنویسد بیاندازد توی بطری‌ و رها کند در آب. به این امید که روزی برسد به دستِ صاحبش. نوشته‌های سینمایی یزدانیان از شیوه‌های نوشتار رسمی نقد فیلم تبعیت نمی‌کند. لحن خشک و چارچوب‌ آکادمیک ندارد. چندان در پی استدلال و ثابت کردن خود نیست. بیشتر با لحن و حس، خود را گسترش می‌دهد و در صدد درآمیختن امکانات و فرم‌های ادبی‌ست. می‌تواند مابین جستار و قطعه و شعر و خاطره‌نویسی پل بزند. این‌گونه نوشتن چنان شخصی است که نمی‌توان به سفارش مجله یا جریده‌ای دست به قلم شد و نوشت. پس اصلاً عجیب نیست که یزدانیان پس از چندین دهه حضور در مطبوعات این‌قدر کم و گزیده نوشته است.

یزدانیان، دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی سینما، نوشتن را از سال ۱۳۶۸ در ماهنامه‌ی فیلم آغاز کرده. او در «ترجمه‌ی تنهایی» به سراغ فیلم‌ها و فیلمسازان محبوبش رفته است. عوضِ این‌که بخواهد فیلم‌ها را توضیح و تفسیر کند در پی روایت «تجربه»‌ی آن‌هاست. این‌که چگونه می‌شود با سینما به جست‌وجوی معمای زندگی رفت و پدیده‌ها را شفاف‌تر دید. او دوست‌داشتنی‌ترین فیگورهای سینما را هم به ضیافتش دعوت کرده: از آندری تارکوفسکی و فاسبیندر تا تروفو و رومر و برسون و درایر و کاساوتیس و انبوهی از فیلمسازان بزرگ دیگر.

«ترجمه‌ی تنهایی» قرار است درک تازه‌ای از سینما و زندگی به ما بدهد، اما شیوه‌ای که برای آن انتخاب می‌کند نه مثل یک مقاله که مثل یک خاطره یا قطعه‌شعر است. شاید در مواجهه‌ی اول هیچکس نمی‌داند یک خاطره یا شعر دقیقا به چه کار می‌آید، اما وقتی سال‌ها بگذرد و در حافظه ته‌نشین شود خودبه‌خود کارش را می‌کند...