تصویرها: زندگانی من در فیلم

اگر شیفته‌ی سینمای اینگمار برگمان هستید، کتاب‌های زیادی به فارسی و انگلیسی موجود است که می‌تواند به شناخت شما از فیلم‌های او کمک کند؛ اما هیچ‌کدام مثل این کتاب نوشته‌ی خود او نیستند. وجه تمایز کتاب «تصویرها» در همین‌جاست. اینجا برگمان خودش از فیلم‌هایش می‌گوید و دیدگاهی نسبتاً جامع از کارنامه‌اش به دست می‌دهد. او در این کتاب از شیوه‌های فیلمسازی و مراحل تولید آثارش، کار با بازیگران و منابع الهامش برای گسترش ایده‌هایش می‌گوید. از نگرانی‌ها، اضطراب‌ها و مسرت‌هایش سخن به میان می‌آورد و تلاش می‌کند تا با نگاهی گذشته‌نگرانه به رابطه‌ی زندگی و فیلم‌هایش بیاندیشد. نکته‌ی ویژه‌ی کتاب در این است که برگمان پس از اولین نمایش آثارش تا سال‌ها به سراغ تماشای آن‌ها نرفته و این بازگشت و مرور عمدتاً از طریق حافظه، اسناد و فیش‌ها، فیلمنامه و اسکچ‌هاست. رویکردی که مواجهه و درک او را از فیلم‌ها و زندگی گذشته‌اش، به نوعی وابسته به نوعی تجربه‌ی سینماتیک قرار می‌دهد. او با این کتاب به موتیف‌های مرکزی آثارش برمی‌گردد و ان‌ها را دوباره می‌خواند. این بازنگری سال‌ها پس از ساخته شدن آن‌ها، کتاب را نه فقط نوعی روایت بلکه در حکم شرح و تفسیری ویژه از سوی خود هنرمند به ما ارائه می‌دهد.

استعداد کم‌نظیر برگمان در درام و شجاعتش برای خیره‌شدن به شر، حتا کمدینی چون وودی آلن را هم شیفته‌ی خود کرده است. او بر این کتاب مقدمه نوشته و بزرگترین ستایش‌ها را تقدیم خالق «مهر هفتم» کرده است: «مشغول فیلم‌برداری بودم که که شنیدم اینگمار برگمان مرد. پیامی از دوستی مشترک روی پیامگیر تلفن. برگمان بارها به من گفته بود که دلش نمی‌خواهد در یک روز آفتابی بمیرد، و چون زمان مرگش حضور نداشتم، فقط امیدوارم در آن لحظه، هوا همان هوای ابری‌ای بوده باشد که تمام کارگردان‌ها عاشقش هستند. من معتقدم بهتر است به زندگی در قلب‌ها و ذهن‌های مردم ادامه بدهی تا در آپارتمانت. و بی‌تردید فیلم‌های برگمان به زندگی ادامه می‌دهند. در موزه‌ها، تلویزیون‌ها، و دی‌وی‌دی‌ها. اما با شناختی که از او دارم، این پاداش حقیری است و مطمئنم که حاضر بود تک‌تک فیلم‌هایش را با افزودن سالی بر عمرش تاخت بزند. و این تقریبا به او فرصت می‌داد تا شصت سالگرد تولد دیگر به فیلم‌سازی ادامه بدهد؛ و چه دستاورد خلاقی می‌بود. و حتی لحظه‌ای تردید ندارم که این زمانِ اضافی را چگونه می‌گذراند؛ کاری را می‌کرد که بیش از هرچیز عاشقش بود: فیلم می‌ساخت...