فیلم کوتاهی درباره‌ی دیگران

کافی است نگاهی به کارنامه‌ی ژان کلود کاری‌یر بیندازیم، آن‌وقت بخش بزرگی از تاریخ سینما را در  آن خواهیم دید. او همکار بونوئل بود و برای گدار فیلمنامه نوشت. از فیلیپ گرل تا وایدا، از شلوندورف تا لویی مال، از سائورا تا اوشیما، از فرری تا کافمن، از بروک و فورمن تا جانتان گلیزر برای تصویرهایشان، به کلمات او چشم می‌دوختند. از سوی دیگر اگر از دریچه‌ی اقتباس به دستاوردهای فیلمنامه‌نویسی نگاه کنیم، کمتر نامی را بتوان در تاریخ سینما نظیر او یافت. «فیلم کوتاهی درباره‌ی دیگران» یک گفتگوی صمیمی با کاری‌یر است که می‌کوشد با سرک کشیدن میان خاطرات و یادمانده‌هایش بخش‌هایی از تاریخ سینما از فراموشی نجات دهد و پیش چشم ما فاش کند. محسن آزرم در گفتگوی چهارونیم ساعته‌اش با خالق «جذابیت پنهان بورژوازی» کوشیده تا علاوه بر ناگفته‌های کاری‌یر در همکاری با بزرگترین فیلمسازهای تاریخ سینما، از شگرد‌های فیلم‌نامه‌نویسی، سبک نوشتن، تجربیات و زندگی شخصی او نیز بپرسد. او این مصاحبه را در سال ۱۳۸۳ زمانی که کاری‌یر در سفری به تهران آمده بود، انجام داده است. کاری‌یر که هرگز شیفتگی‌اش به فرهنگ و ادبیات ایران را پنهان نمی‌کرد، نظراتش را درباره‌ی سینمای ما نیز در این گفتگو بیان می‌کند.

اما کتاب مشتمل بر بخش دیگری هم هست که به روایت دوستِ صمیمی کاری‌یر مربوط می‌شود: عباس کیارستمی. کیارستمی که رابطه‌ی نزدیکی با کاری‌یر دارد -او در فیلم کپی برابر اصل جلوی دوربین کیارستمی رفته است- او را مردی توصیف می‌کند که «دریایی از تجربه‌های ویژه و عمیق و سلوک روحی در او گرد آمده‌ است». کیارستمی در این گفتگو علاوه بر ارزش هنری و اهمیت کاری‌یر در سینما، از ماجرای دوستی و معاشرت‌ها و همکاری‌شان نیز می‌گوید. او در این مکالمه برای اولین‌بار اشاره می‌کند که با همکاری کاری‌یر، فیلم‌نامه‌ی تازه‌ای نوشته که ادامه‌ی «کپی برابر اصل» است و نوید آینده‌ای را می‌دهد که دوباره بتوانند با یکدیگر همکاری کنند.

در این کتاب می‌خوانیم: «همه چيز شايد از روزی شروع شد كه ژان كلود كاری‌ير جوان رو به رو لوئيس بونوئل نشست. ناهار آن روز مقدمه ۱۸ سال همكاری و دوستی شد، و در همه فيلم‌های دوره‌ی آخر بونوئل نامش به عنوان فيلم‌نامه‌نويس آمد...»