آینه‌ی جهان: نگاهی نو به تاریخ هنر

کتاب جولین بِل را معمولاً همه با کتاب درخشان هم‌وطنِ انگلیسی‌اش مقایسه می‌کنند: «تاریخ هنرِ» ارنست گامبریچ. اثرِ حالا کلاسیک‌شده‌ی گامبریچ که درست در میانه‌ی قرن بیستم نوشته شد، تاکنون چیزی حدود هفت میلیون نسخه در جهان فروخته و هنوز هم پس از هفتاد و پنج سال هرسال چاپ می‌شود. اما علی‌رغم محبوبیت و اثرگذاری کم‌نظیر تاریخ هنرِ گامبریچ، نباید بر این حقیقت چشم بست که تاریخ‌های هنر تا چه اندازه همواره محتاجِ بازنگری و روزآمد شدن‌اند. با این ضرورت است پس از تغییراتِ فرهنگ و هنر در نیمه‌ی دوم قرن بیستم و دهه‌های آغازین قرن بیست‌ویکم، حالا کتاب جولین بل با چشم‌اندازِ تازه‌ی خود و نیز رویکردِ متفاوتش در مواجهه با تاریخ‌نگاریِ هنر چنین مقبولیت پیدا کرده است. او برخلاف تاریخ‌های موجود، نه تنها خودش را به شاهکارهای هنر غرب محدود نمی‌کند، بلکه با دیدی کل‌نگر، تحولات سراسر جهان را به مثابه‌ی پدیده‌هایی به‌هم‌بسته و در ارتباط با یکدیگر طرح می‌کند. کتاب او، هنر را در چشم‌اندازی جهانی از شرق آسیا تا آفریقا و آمریکای لاتین و ایران و سایر سرزمین‌ها موضوع کار خود قرار می‌دهد. بِل، خلاقیت بصری را در کلیت خود می‌بیند و به روابط موجود در بینش و الهام میان قاره‌ها و فرهنگ‌های مختلف در طول هزاره‌ها می‌اندیشد. اگرچه شاید بخش عمده‌ای از قصه‌های او برای ما آشنا باشد، اما آن‌چه که نوشته‌‌اش را از دیگران جدا می‌کند، بینشِ نو، منصفانه، قوی و جذاب اوست. برای بل تاریخِ هنر همان قابی است که می‌توان در آن «تاریخ جهان» و «تاریخ انسان» را به نظاره نشست...