طرح ها و نقش‌های ایرانی: از دوران پیش از تاریخ تا پایان دوره‌ی ساسانی

هنر ایرانی و خاصه نگارگری چگونه سر و شکل یافته؟ در طول تاریخ از چه مسیرهایی گذشته؟ چه تحولاتی را پشت سر گذاشته؟ و چگونه تکامل یافته است؟ این‌ها سوالاتی است که محمدرضا ریاضی، هنرپژوه و باستان‌شناس ایرانی را وا داشته است تا در کتاب خود به جست‌وجوی پاسخ آن‌ها برود. برای او شکل، طرح و نقش آثار و اشیای تاریخی چیزی فراتر از مجموعه‌ای تصاویر است. نقوشی که می‌تواند جهان‌بینی و رازهای هر زمانه‌ای را آشکار کند و باورها و اندیشه‌های پیشینیان را فاش کند. ایده‌ی اصلی کتاب او نیز بررسی و تحلیل سیر تحول و تکامل هنر و نگارگری ایرانی بر اساس همین طرح‌ها و نقش‌های به جا مانده از آثار تاریخی است. او تلاش کرده تا با ارائه‌ی یک فهرست تصویری جامع از این طرح‌ها و نقش‌ها، امکان تفسیر و تحلیل عمیق‌ترشان را برای پژوهشگران و علاقه‌مندان فراهم کند.

از امتیازهای اصلی کتاب می‌توان به گستره‌ی زمانی آن در کنار تأکید بر جنبه‌های بصری و نیز رویکرد تحلیلی‌اش اشاره کرد. این اثر، چنان‌که از نام آن نیز آشکار است، گستره‌ی زمانی وسیعی را از دوران پیش از تاریخ تا پایان دوره ساسانی در بر می‌گیرد تا تحولات هنر ایرانی را در طول این بازه‌ی طولانی به طور جامع بررسی کند. از سوی دیگر، نویسنده‌ی آن بیش از هر چیز بر جنبه‌های بصری آثار هنری تاکید می‌کند و با ارائه‌ی تصاویر فراوان، امکان مطالعه‌ی دقیق‌تر آن‌ها را فراهم کرده است. همچنین در کنار ارائه‌ی تصاویر، او به تحلیل و تفسیر این طرح‌ها و نقش‌ها نیز پرداخته و کوشیده تا مفاهیم و نمادهای نهفته در آن‌ها را آشکار کند.