میان ساعت و بستر: چهار روایت از تاریخ نقاشی اروپایی

تجربه‌ی ما از هنر همیشه با درد و لذت توأمان همراه بوده است. یک اثر نقاشی می‌تواند همان‌طور ‌که ما را به شعف می‌آورد، رنجی غیرقابل تحمل نیز بر سرمان آوار کند. در نهایت این ماییم که انتخاب می‌کنیم چگونه با آن روبرو شویم. امیر نصری در «میان ساعت و بستر» ترجیح داده تا به سراغ دسته‌ی دوم برود، یعنی آثاری که به او زخم زده‌ و مجروحش کرده‌اند. او در این کتاب کوشیده تا تاریخ چندین سده از نقاشی غرب را به تحلیل و بررسی بگذارد. با این توضیح که مجموعه‌ی این آثار را در چهار دسته از روایت فلسفی طبقه‌بندی کرده است: بدن، نگاه، منظره و قاب. نصری بر این باور است که هر یک از این نقاشان عموماً با یکی از همین ایده‌های چهارگانه‌ درگیرند و هربار در فرم‌های مختلف دوباره به آن برمی‌گردند. کتاب، با «آخرین سلف‌پرتره‌ی ادوارد مونش» آغاز می‌شود و با تصویر «مرد مرده‌ی غار لاسکو» خاتمه می‌یابد.

نویسنده در بخش «بدن» با ایده‌هایی تنانه چون «بیماری»، «زخم»، «لاشه» و «جمجمه» به سراغ نقاشانی مثل گویا، دلاکروا، رمبرانت، فونتانا و دیگران می‌رود. در بخش «نگاه» نیز مفاهیمی چون «ماسک»، «میل» و «نارسیس» را پیش می‌کشد تا آثار هنرمندانی چون دورر، شیله، مانه، کوربه و وان‌آیک را مورد بررسی قرار ‌دهد. او بخش‌های روایت «منظره» و «قاب» را نیز با فیگورهای شاخصی چون کیفر، سزان، مانه و مالویچ پیش می‌برد.

رویکرد نصری در این کتاب شمایل‌شناسی انتقادی و علم تصویر بوده است. روشی که در چهار کتاب قبلی خود نیز به آنها پرداخته‌ است. میان ساعت و بستر ادامه‌ی پروژه کلی‌ او در زمینه‌ی تصویر است. او در این پروژه، به تاریخ رویکردها، نقش‌های مختلف و تفسیر تصاویر پرداخته است.