بی‌تابستان

در روزگاری که اغلب اجراهای روی صحنه پشتِ فرم‌های اغراق‌نما و بی‌تناسب در تلاش‌اند تا فقرِ متن خود را پنهان کنند، امیررضا کوهستانی به‌واسطه‌ی ظرفیت توامان متن و اجرا در آثارش اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. بی‌تابستان یکی از همین نمونه‌هاست. نمایشی که نه تنها با اجرای خود توانست رضایت تماشاگران و  منتقدان را جلب کند بلکه بخش مهمی از دستاوردهایش را در خوانش متن برای خواننده باقی گذاشته است. بی‌تابستان چنان‌که از نامش نیز برمی‌آید، روایت نه ماه تحصیلی از مهر تا خرداد است. قصه‌ی نمایشنامه در مدرسه‌ای می‌گذرد که به‌تدریج از حالت دولتی به غیرانتفاعی تغییر می‌کند. با شخصیت‌های ناظم، نقاش، مادر و کودک. بی‌تابستان تصویر نوعی انقلاب در نظام آموزشی است، نوعی پوست‌اندازی و دگردیسی در تجربه‌ی مدرسه. کوهستانی خود در این باره می‌گوید: «شخصیت مدیر مدرسه در این نمایش، نماینده این ایدئولوژی است. او سعی می‌کند تا نظام انقلابی را با نظام کم‌وبیش سرمایه‌دارانه‌ی جدید منطبق کند.»

نمایشنامه‌ی «بی‌تابستان» که حال‌وهوایی شاعرانه دارد به روابط عمیق عاطفی در محیط یک مدرسه می‌پردازد. تجربه‌ای آشنا که بسیاری با آن درگیر بوده‌اند. اما این شاعرانگی مانعی برای تشدید رئالیسم در نمایشنامه نشده است. پیوند نزدیک ایده‌ی نمایش با مسئله‌ی اموزش و پرورش و نقد تربیت کودکان در مدارس باعث شده تا انتقاد اجتماعی هرچه بیشتر در این نمایش پررنگ‌تر شود.

نگرانی‌های یک مادر و قوانین آموزشی درونمایه‌های اصلی این نمایشنامه‌اند. کوهستانی با نثر دراماتیک خود همچنان توانسته به سیاق همیشه مخاطبش را غافلگیر کند و از سویی دیگر به بحران‌های اجتماعی و سیاسی زمانه نیز با خوانشی روانشناسانه بپردازد. بی‌تابستان از منظر سبک و ژانر نیز چندوجهی است و بنا بر نشانگان موجود می‌توان آن را نمایشی تلفیقی به‌شمار آورد. از منظر ژانر نیز جایی میان تراژدی و ملودرام می‌ایستد. کوهستانی یکی از موفق‌ترین نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان تئاتر ایران در فضای بین‌المللی است که با بیش از ۲۰۰ اجرا در خارج از کشور جایگاه خود را در این عرصه تثبیت کرده است. بی‌تابستان در جشنواره‌ی آوینیون فرانسه نیز اجرا شده است.