ناگهان درخت

صفی یزدانیان که تا دهه‌ها با شیوه‌ی نوشتار ویژه‌اش در نقد سینمایی توانسته بود در مقام منتقدی گزیده‌کار با لحن و ادبیات ویژه‌اش جایگاه خود را تثبیت کند، وقتی به عنوان فیلمساز ظاهر شد و اولین فیلمش را ساخت -در دنیای تو ساعت چند است؟- با استقبال توامان مخاطبان و منتقدان روبرو شد. پس از آن بسیاری منتظر بودند تا شاهد ادامه‌ی این مسیر باشند و کارنامه‌ی فیلمسازی او را دنبال کنند. از این منظر فیلم «ناگهان درخت» را می‌توان ادامه‌ی منطقی مسیری دانست که او با فیلم اولش آغاز کرده بود. او در اینجا نیز با دستمایه‌های فکری‌اش چون نوستالژی، خاطره، زمان و سپری شدن عمر دست به گریبان است. کتاب «ناگهان درخت» را باید دفترچه‌ای راهنما برای این فیلم برشمرد. مجموعه‌ای شامل فیلم‌نامه‌ی اثر، پشت صحنه‌ی فیلم، گفتگوها و نقدهایی درباره‌ی آن که برای علاقه‌مندان سینما، فیلم‌نامه‌نویسان و فیلم‌سازان درس‌هایی تازه در خود دارد. دیالوگ‌نویسی‌ها و شخصیت‌پردازی یزدانیان در این اثر، نکاتی است که منتقدان روی آن تاکید کرده و درباره‌اش سخن گفته‌اند. همچنین کتاب شامل گفتگویی است مفصل بین نوید پورمحمدرضا و محسن آزرم که در آن فیلم را از مناظر گوناگونی چون طراحی میزانسن، بازیگری، روایت، فیلمبرداری و مضامین مورد بررسی قرار داده‌اند. کتاب با سه نقد نوشته‌ی امیرحسین سیادت، فرزاد پورخوشبخت و محسن آزرم پایان می‌گیرد و عکس‌های فیلم نیز به آن ضمیمه شده است.

یزدانیان خودش درباره‌ی این فیلم‌نامه می‌گوید: «این فیلم‌نامه‌ی خاص را با کمترین حد از موقعیت‌های از پیش‌ طراحی شده و با کمترین محاسبه درباره‌ی شخصیت‌ها نوشته‌ام. چون تنها قصد روشنم به دست دادن حسی از گذشت زمان در محدوده‌ای چهل ساله بود؛ سهیم کردن دیگران با حس از دست رفتن مجال آرامش و آفرینش، حتی آفریدن کسی دیگر، هر شکلی از زادن.» نکته‌هایی که با نیم‌نگاهی به نوشته‌ها و فیلمسازان محبوب یزدانیان در طول این سال‌ها، و تأثیر آن‌ها در فیلم‌هایی که ساخته نیز می‌توان به آن‌ها پی برد و منظومه‌ی فکری او را ترسیم کرد. او همچنان مایل است تا جهانی شخصی بسازد و به سراغ خاطرات تلخ و شیرینِ کودکی، ترس‌ها و مخاطرات همیشگی آن برود.