مغز موسیقایی در خدمت بدن انسان

وقتی هنوز پا به دنیا نگذاشته‌ایم، در همان سه ماهه‌ی اول جنینی در شکم مادر شروع به حرکت می‌کنیم. اما شنوایی در سه ماهه‌ی آخر است که به کار می‌افتد. یعنی وقتی که می‌توانیم ریتم قلب، صدای تنفس و حتی صدای شکم مادر و لحن او را بشنویم. با این‌همه، حرکت پا خیلی قبل‌تر رخ داده. به این معنا، قبل از این‌که بشنویم با حرکت است که محیط زندگی خود را تجربه می‌کنیم. و با تجربیات خود آن‌ها را یکپارچه می‌کنیم و برای تداوم حیات به کار می‌بریم. به این اعتبار، پیش‌تر از آن‌که صوت قابل درک شود، این موسیقی است که در حرکات کنشی، هماهنگ‌کننده و نظم‌دهنده در تن جنین نقشی اساسی به خود می‌گیرد. چنان‌که ریتم و ملودی کنش‌های حرکتی ساخته می‌شود و وقتی که شنوایی به تکامل می‌رسد، فرایند یادگیری در حرکات کنشی وارد مرحله جدیدتری خواهد شد. در این مرحله می‌توانیم از درون شکم مادر با محیط بیرونی ارتباط برقرار کنیم. همین‌جاست که نطفه‌ی هنر موسیقی بسته می‌شود.

پژوهش‌ها نیز نشان می‌دهند که عناصر بنیادین موسیقایی، در چگونگی کار زیست‌شناختی بدن-مغز، توسعه‌ی روابط بیناسوژه‌ای، و رشد عوامل فرهنگی و اجتماعی نقش فعالی دارند. تاثیر شگرف عناصر بنیادین موسیقی در شکل‌گیری رفتار انسان قدمتی پیشازبانی دارد، چنان‌که برخی از پژوهشگران موسیقی را سنگ بنای ظهور و تحول زبان در انسان در طول تاریخ می‌دانند. کتاب «مغز موسیقایی در خدمت بدن اجتماعی» نیز می‌کوشد تا ساختار ذهنی بدنی را بشناسد که گوش به موسیقی سپرده است. فرایند فیزیولوژیکیِ شنیدن موسیقی و اثر آن بر مغز بر پایه‌ی این علم جدید کاری است که این کتاب هدف خود قرار داده است. در این کتاب علاوه‌ بر بررسی اثر موسیقایی طبیعت بر فرهنگ و آناتومی انسان، ارتباط متقابل آن با مغز نیز بررسی می‌شود. همچنین به نمونه‌هایی در موسیقی ایرانی که با این موضوع ارتباط پیدا می‌کند، اشاره می‌شود. از جمله نمونه‌ی اسداله ملک (نوازندگی در سکوت)، نمونه‌ی فرامرز پایور (رنج معلولیت)، نمونه‌ی جواد لشگری (جان‌سختی موسیقی در زوال عقل) و نمونه‌ی حسین دهلوی (گم شدن در خود و از خویش ناپیدا شدن).