چرا فیلسوفان نمی‌توانند بخندند؟

آنری برگسون زمانی گفته بود که خنده جز در عالم انسانى وجود ندارد. يعنى نه‌تنها این فقط انسان است كه مى‌خندد، بلكه فقط انسان است كه مى‌خنداند. كه انسان پیش از آن که حيوان ضاحك باشد، حيوان مضحك است. با این مقدمه شاید بتوان به رابطه‌ی خنده و تفکر اندیشید. کاترین فروزه، استاد فلسفه و دین دانشگاه کلگری کانادا و مدرس فلسفه‌ی تطبیقی، فلسفه‌ی فمینیستی و فلسفه‌ی سیاسی، در این کتاب، غرب تا شرق فلسفه را در جست‌وجوی این نیروی ویرانگر می‌کاود تا به ما نشان دهد که برخلاف آنچه غالباً تصور می‌شود، طنز و کمدی صرفاً اسباب سرگرمی مردم و فراغتِ آنان از امور جدی، عقلانی و سازنده‌ی زندگی نیستند. او می‌خواهد به ما یادآور شود که اموری نظیر خردورزی و تعقل و آموزش و یادگیری نه تنها هیچ منافاتی با طنز و شوخ‌طبعی ندارند بلکه خندیدن خود شکلی از فلسفه‌ورزی و اندیشه است.

ما در جهانی زندگی می‌کنیم که اکثر جنبه‌های زندگی مثل برنامه‌های تلویزیونی، همه در راستای شاد زیستن حرکت می‌کنند. حتی از سوی جامعه فشار شدیدی برای القای حس خوش‌حالی وجود دارد و اغلب بعد تراژیک هستی نادیده گرفته می‌شود. چنان‌که گویی در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که به خنده اهمیت می‌دهد. اما وقتی دقیق‌تر می‌شویم، می‌بینیم همه‌ی این اقدامات بیشتر جنبه‌ی سرگرمی دارند؛ نه شیوه‌ای از زیستن. خنده عمدتاً بعد از کار سراغمان می‌آید؛ وقتی که مشغول اندیشه و فعالیت جدی ذهنی نیستیم. گویی فراغتی گذرا و موقت است. پرسش این‌جاست: آیا خنده و اندیشه ذاتاً در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند؟ آیا خنده دشمن دیرینه‌ی فلسفه است؟ کاترین فروزه کوشیده در کتابش به این پرسش‌ها پاسخ دهد. او سعی دارد از لابه‌لای آثار فیلسوفان نشان بدهد که چرا فلسفه به‌ندرت از خنده به‌عنوان یک موضوع جدی بحث کرده است. این کتاب هشت فصل دارد و از دو بخش اصلی تشکیل شده. بخش اول به دیدگاه‌های اروپایی و بخش دوم به دیدگاه‌های چینی می‌پردازد...