دائ‍و: راه‍ی‌ ب‍رای‌ ت‍ف‍ک‍ر

زمان همیشه برای ما معما بوده است؛ خاصه وقتی پای زمان از دست رفته در میان است! همه می‌گویند زمان را دریاب! اما واقعاً منظورشان چیست؟ انگار می‌خواهند به هر ترتیبی که شده جلوی از دست رفتن زمان را بگیرند. با شهوتی سیری‌ناپذیر که باعث شده تا کارها همه دستپاچه و با عجله انجام شود. با شتابی روزافزون که دیگر کنترل همه‌چیز را از دست‌مان خارج کرده است. اما انگار برای تجربه‌ی حقیقی زمان، اتفاقاً به‌جای دویدن باید ایستاد. باید تعلل کرد و وقت را به تعبیر رایج هرز داد. آن‌جاست که می‌شود «زمان درونی» را برخلاف کمیت اندازه‌گیری رایج با ساعت تشخیص داد و از سر گذراند. آلن لایتمن نیز که با تئوری زمان سر و کار دارد، در کتاب درخشانش «در ستایش اتلاف وقت» به سراغ همین مسئله رفته تا آشوب دنیای عصر ما را به ما یادآور شود و بگوید که برای به‌ دست ‌آوردن بخش‌هایی از وجودمان که در میان شلوغی‌ و زمان‌محوریِ دنیای مدرن گم‌ کرده‌ایم، چاره‌ای نداریم جز اینکه اندکی درنگ کنیم. او نیز مانند یونانیان باستان معتقد به دو زمان کمی و کیفی است و گمان دارد که امروز زمان کمی، ساعت و تقویم، زمان کیفی را در چنبر خود گرفته است. علّت اما به سبک زندگی نو، نفوذ تکنولوژی تا خصوصی‌ترین لحظات و برداشتن مرز اشتغال و فراغت است. «در ستایش اتلاف وقت» می‌کوشد تا جهانی را بشناسد که وفور ابزار جدید و تکنولوژی بی‌پایان و موبایل هوشمند آن را ساخته است و در آن هیچ‌کس فراغت ندارد. هر فرد همواره در مسیر هجوم اطلاعات و رویدادهاست و همواره به وسیله‌ی شبکه‌ی تنومندی به جهان کمّی متصل است. اینگونه از اهمیت بازی و فراغت کاسته و بر فشار شتاب بی‌پایان اشتغالات بیهوده افزوده شده است.

لایتمن تأکید می‌کند که باید جلوی پرسه‌های ذهنی بی‌هدف در فضاهای تکنولوژیک و رسانه‌ای را گرفت. او در عوض بر خلاقیت تأکید می‌کند. با صراحت تمام اعتراف می‌کند که خودش یک «کاربر» است که توسط برخی از امکان‌های الکترونیکی و اینترنتی فریفته شده است. اما این چرخه باید متوقف شود. او استدلال می‌کند که ما باید لذتِ تجربه‌ی بازی، تنهایی و تفکر را دوباره به دست بیاوریم.