نظریه‌های ایدئولوژی: قدرت‌های بیگانگی و انقیاد

آیا ایدئولوژی «آگاهی کاذب است؟» آیا صرفاً برساختی ذهنی است یا مادیت مشخصی دارد؟ چرا افراد به نیروهای ایدئولوژی سرمی‌سپارند؟ آیا رهایی از ایدئولوژی‌ها ممکن است؟ پاسخ به این پرسش‌ها مستلزم واکاوی مفهوم ایدئولوژی و تعیین مختصات آن است. از خودتان پرسیده‌اید که چگونه می‌توان ثبات هژمونیک سرمایه‌داری نئولیبرال را حتی در کوران بحران‌های آن توضیح داد؟ ظهور تئوری‌های ایدئولوژی شاهدی بر تکوین دوباره‌ی تحقیقات مارکسیستی در مورد کارکرد بیگانگی و انقیاد بود.

یان رمان، نویسنده‌ی کتاب «نظریه‌های ایدئولوژی» معتقد است برای فهم سازوکار نولیبرالیسم باید بتوانیم نظریه‌های ایدئولوژی را به‌شکلی انتقادی بازبینی و تعریف کنیم. او می‌کوشد تا نخست به تعریفی مشخص از ایدئولوژی و سپس حیات آن برسد تا فرصت پیدا شود که سرکوب قدرت و تمدن را از نو بررسی کند و بتواند در میان آرای مختلف هسته‌ی اصلی آن را بیاید. یکی از اساسی‌ترین مباحث علوم اجتماعی رابطه‌ی سوژه با ساختارهای اجتماعی یا به بیان رمان، ساختارهای بیگانه‌ساز است که خودآیینی بشر را تهدید می‌کنند. رمان در کتابش می‌کوشد با شرح و بررسی انتقادی نظریه‌های ایدئولوژی چهارچوبی را فراهم کند که از طریق آن بتوانیم به درک پیچیدگی این مفهوم و دلالت‌های آن دست یابیم. او رویکردهای مختلف نظریه‌های ایدئولوژی را بررسی می‌کند؛ از مارکس تا آدورنو/هورکهایمر، از لنین تا گرامشی، از آلتوسر تا استوارت هال، از بوردیو تا دبلیو اف هاوگ، و از فوکو تا باتلر. او آن‌ها را به گونه‌ای با یکدیگر روبرو می‌کند که گفت‌وگوی واقعی امکان‌پذیر می‌شود و روش‌های مختلفی را برای «توتالیتاریسم بازارِ» سرمایه‌داری با فناوری پیشرفته در دوران ما  به کار می‌گیرد.