وسایل بی‌هدف: یادداشت‌هایی در باب سیاست

«وسایل بی هدف» مجموعه‌ای فشرده و موجز از ایده‌های اساسی کارنامه‌ی آگامبن است که در پنج سال نخست دهه‌ی 90 میلادی نوشته. بسیاری از آن‌ها یا پیش‌تر به‌طور کامل بسط داده شده‌اند یا موضوع کارهای بعدی آگامبن‌ بوده‌اند؛ از مفهوم قدرت دولت و حاکمیت در سنت غربی گرفته تا الهیات و ماتریالیسم، والتر بنیامین و سیاست مسیحایی، سن پل و مارکس، ایده‌ی زبان و ایده‌ی تفکر و... . این کتاب، موخره‌ای است بر سیاست در قرن طولانی بیستم؛ گویی که آگامبن در واپسین سال‌های این سده، خاطرات قرن را مرور کرده باشد تا ببیند چه‌‌چیز سیاست را در قیاس با دین و اقتصاد و حتی قانون در مرتبه‌ای فروتر قرار داده است. و متعاقباً چه‌چیزی است که انسان این قرن را به موجودی چنین ورشکسته‌ در تاریخ بدل کرده. او البته این ورشکستگی را از دل وضعیت استثنایی (اشمیت) که دیگر تبدیل به قاعده شده، حیات برهنه (بنیامین)، زیست‌ـ‌سیاست (فوکو)، و با استفاده از مفهوم نمایش (گی دوبور) صورت‌بندی می‌کند، چرا که مناقشه‌ی اساسی را در آن‌ می‌بیند که آن‌چه منجر به این ورشکستگی سراسری شده، از بین رفتن مرزی است که حیات طبیعی را از حیات سیاسی جدا کرده و آن‌چه اکنون باقی مانده، تنها حیات برهنه و لگدمال‌شده است؛ از همین‌ روست که اردوگاه‌ها سر بر می‌‌‌کنند و فراگیر می‌شوند، کوره‌های آدم‌سوزی گُر می‌گیرند، شهروندانِ مهاجر و دربه‌در پناهنده می‌شوند تا مگر شاید تن برهنه‌شان آرام گیرد، و مردگان که همچنان در گور می‌لرزند.

یا از آن‌سو سیاستمداران در جستجوی انسانی انتزاعی، دست‌ به ‌دامان حقوق‌ بشر می‌شوند. با این‌همه، وقت ناامیدی نیست چرا که تفکر، برای نخستین‌بار، با رسالت خاص خویش روبه‌رو می‌شود. جایی که می‌توان همنوا با آگامبن گفت من که حاضر نیستم ... از این عدم تمایز میان عمومی و خصوصی، بدن زیست‌شناختی و بدن سیاسی، میان زیست و زندگی، صرف‌نظر کنم.»

در این کتاب، چهار مقاله‌ی «فراسوی حقوق بشر»، «چهره»، «یادداشت‌هایی در باب سیاست» و «در این تبعید» را صالح نجفی ترجمه کرده و هفت مقاله‌ی «زندگی‌ـ‌صورت»، «مردم چیست؟»، «اردوگاه چیست؟»، «زبان‌ها و مردمان»، «یادداشت‌های حاشیه‌ای در باب شروحی بر جامعه‌ی نمایش»، «پلیس در مقام حاکم» و «یادداشت‌هایی در باب سیاست» را امید مهرگان به فارسی برگردانده است.