یک زندگی ...

فوکو جایی گفته بود که آیندگان قرن بیستم را «قرن دلوز» خواهند نامید. پیشگویی‌ای در ظاهر امر اغراق‌آمیز، که خیلی زود درست از آب درآمد. از اوایل قرن بیست‌ویک بود که سیلِ ترجمه‌های او به زبان‌های دیگر و پژوهش‌ها درباره‌اش چنان بالا گرفت که همه را شگفت‌زده کرد. از سینما گرفته تا ادبیات، از موسیقی تا نقاشی، از سیاست تا روانکاوی و از جامعه‌شناسی تا علم، هرکدام به نحوی به آرای او واکنش نشان داد و پروژه‌ی بازخوانی او گسترده‌تر از همیشه آغاز شد. او فیلسوفی بود پرکار که در هر حوزه‌ای سرک کشیده بود. با مجموعه‌ای از ایده‌ها در افتاده بود و میراثی از خود به جا گذاشته بود که تا چندین دهه می‌شد بر سر آن بحث کرد. با این‌همه شاید مهم‌ترین جنبه‌ی آثارش درگیر شدن با سنت فلسفی از گذر گفت‌وگو و بازخوانی است. دلوز فیلسوفی است که کتاب‌های زیادی درباره‌ی فیلسوفان بزرگ پیش از خودش نوشته تا نتایج جدیدی از کار آن‌ها به‌ دست آورد.

کتاب «یک زندگی» مجموعه‌ای از نوشته‌های دلوز است. مترجمان اثر، از میان سه کتاب برجسته‌ی او «باليني و انتقادي»، «دو رژيم جنون» و «جزاير متروك» مجموعه‌اي از مقالات را انتخاب و ترجمه کرده‌اند. همچنین به سراغ برخی از سمینارهای او نیز رفته‌اند که همیشه تماشا و خواندن آن‌ها بسیاری از مخاطبان فلسفه و دیگر حوزه‌ها را به وجد آورده است. مترجمان کوشیده‌اند تا از این گذر سنت و مسیر فکری او را طی یک روند با مخاطب در میان بگذارند. به همین خاطر کتاب با آثار دلوز درباره‌ی فیلسوفانی چون اسپینوزا که دلوز هستی‌شناسی و اخلاق او را بسیار آموزنده می‌دانست، آغاز می‌شود و با نیچه و مفاهیمی چون قدرت و بازگشت جاودان او، هیوم که با تجربه‌گرایی‌اش ادراک سوژه را تغییر داد، برگسون که انقلابی در معنای زمان و حافظه راه انداخت، فوکو در قامت مهم‌ترین فیلسوف نیمه‌ی دوم قرن بیستم میلادی، بکت با گره زدن مفاهیم پیچیده‌ی فلسفی به تکنیک‌های روایی رمان، لایبنیتس و شکافی که با مونادهایش میان آگاهی پیشین آدمی از جهان درانداخت، پیش می‌رود.

اما بی‌شک یکی از مهم‌ترین پروژه‌های دلوز و گتاری تلاش در برانداختن نقاب روان‌کاوی بود که به اعتقاد آن‌ها با همه‌ی سازوبرگ‌هایش در خدمت نظام سرمایه‌داری است. دلوز در این نوشته‌ها با رویکردی انتقادی به سراغ مفاهیم روان‌کاوی می‌رود تا از درون کارکرد این سیستم را نشان بدهد. همچنین او مقالاتی درباره‌ی فلسطین دارد و یکی از معدود فیلسوفان‌ غربی است که جهنم برپاشده میان یهودیان و مسلمانان را زیر سر غرب مسیحی می‌داند و سعی دارد تا مناسبات واقعی را فارغ از  خبرسازی‌های رسانه‌ای نشان دهد. پایان‌بخش کتاب نیز قطعه‌ی درخشان «یک زندگی» است که به گمان اکثر مفسران آرای دلوز در حکم وصیت‌نامه‌ی او است و مواجهات پیچیده‌ی فلسفی جهان مدرن را برمی‌شمارد.