نابرابری و هزارتوهای دموکراسی

اگر لیبرالیسم کلاسیک حق رأی همگانی را تهدیدی مرگبار برای مالکیت می‌دانست؛ پس ظهور لیبرال دموکراسی را چگونه می‌توان توضیح داد؟ از سوی دیگر، اتحاد دولت نماینده‌محور و حاکمیت سرمایه تا کِی و کجا پایدار می‌ماند؟ دنیایی که بر اساس شیوه‌ی تولید سرمایه‌داری و کار مزدی بنا شده اگرچه به فراوانی محصول انجامیده، اما همچنان بسیاری از مردم در فقر اقتصادی یا نابرابری‌های دیگر گرفتارند. مردمی که در همه‌جای دنیا، فریادشان را در برابر تجربه‌ی نابرابری بلند کرده‌اند. حتی مجمع اقتصادی داووس و سازمان توسعه و همکاری اقتصادی نیز اظهار نگرانی می‌کنند. اما با این حال، دولت‌های سرمایه‌داری کک‌شان هم نمی‌گزد. سؤال این است: چه شد که دموکراسی از یک خواست عمومی برای عدالت اجتماعی، به یک بازی پیچیده‌‌ی قدرت تبدیل شد؟ و شاید مهم‌تر از آن: دموکراسی پیش از آن‌که فروبپاشد تا کجا می‌تواند نابرابری را تحمل کند؟ گوران تربورن در کتاب «نابرابری و هزارتوهای دموکراسی» همچنان که به این پرسش‌های اساسی می پردازد و امیدِ آینده‌ای برابری‌طلبانه‌تر را در دل ما زنده نگه می‌دارد.

از این منظر «نابرابری و هزارتوهای دموکراسی» پژوهشی است در نقد ساختار سیاسی و اقتصادی دنیای معاصر با درنگ بر دموکراسی سرمایه‌دارانه. یوران تربورن که در سنت چپ نو اروپا، از دهه‌ی شصت میلادی، مشغول به پژوهش است، در این کاوش نشان می‌دهد که با انحصار قدرت اقتصادی چگونه نفوذ سیاسی منجر به تصمیمات مضری برای اکثریت جامعه می‌شود. او با تکیه بر داده‌های آماری و تحلیل‌های جامعه‌شناختی، نشان می‌دهد که چگونه نابرابری می‌تواند به تضعیف دموکراسی و افزایش ناآرامی‌های اجتماعی ختم شود. تربورن با رویکردی انتقادی به لیبرالیسم و سرمایه‌داری، این دو ایدئولوژی را در کنترل نابرابری شکست‌خورده معرفی می‌کند و ضرورت جنبش‌های اجتماعی رادیکال را برای دگرگونی خاطرنشان می‌کند. این کتاب در سه بخش اصلی تهیه شده است. در بخش اول، نویسنده به بررسی تحولات تاریخی دموکراسی و رابطه‌ی آن با سرمایه‌داری می‌پردازد. بخش دوم، با نگاهی تیزبینانه به بررسی شکاف‌های اجتماعی عصر حاضر اختصاص دارد. و در بخش سوم، تربورن ضرورت یک «دموکراسی برانداز» را طرح می‌کند. دموکراسی‌ای که بتواند با چالش‌های عصر حاضر مقابله کند. او معتقد است جنبش‌های اجتماعی رادیکال، مانند جنبش اعتراض به تغییرات اقلیمی، می‌توانند نقش مهمی در ایجاد تغییر و تحول داشته باشند.