نظریه‌ی عمومی روان‌نژندی‌ها: درس‌گفتارهای مقدماتی روان‌کاوی

هنگامی که فروید از حوزه‌ی عصب‌شناسی به سمت روان‌کاوی حرکت کرد احتمالاً هیچکس تصور نمی‌کرد که این مسیر تا کجا و کِی ادامه پیدا کند یا چه نتایجی به بار بیاورد؛ اما رفته‌رفته فضای جدیدی در دانش بشری پدید آمد که پیش‌تر معمولاً در میان پزشکی، هنر و اسطوره، الهیات و فرهنگ محصور بود. یکی از آن پیشروی‌ها را می‌توان در درسگفتار «نظریه‌ی عمومی روان‌نژندی‌ها» دید که فروید آن را اول‌بار برای آشنایی دانشجویان با روان‌کاوی مطرح کرد. در این درسگفتار، پس از آشنایی با دنیای روان بشر، درمی‌یابیم که علت روان‌نژندی نه در اعصاب بلکه در روان نهفته است. جایی که بیشتر به سرگذشت افراد در بستر وقایعی ویژه مرتبط است و معمولا از روابط انسانی مایه می‌گیرد. تعارض روانی که یکی از محرک‌های زندگی آدمی است بستر مناسب این حالت روانی است.

در نظریه‌ی روانکاوی فروید، روان نژندی به یک اختلال روانی اشاره دارد که با تعارضات حل نشده و فرایندهای روانی ناخوداگاه مشخص می‌شود. فروید معتقد بود که روان‌رنجوری از سرکوب افکار، احساسات و تمایلات غیرقابل قبول ناشی می‌شود و سپس به صورت علائم یا رفتارهای ناراحت‌کننده ظهور می‌کند. تعارضات حل نشده‌ای از دوران کودکی، به ویژه مربوط به مراحل روانی‌ـ‌جنسی رشد که شامل انگیزه‌های غریزی فرد و خواسته‌های جامعه و فراخود است. این تعارضات اگر با موفقیت حل نشوند، سرکوب شده و در ضمیر ناخودآگاه ذخیره می‌شوند.

فروید انواع مختلفی از روان‌رنجوری از جمله «هیستری»، «اختلال وسواس فکری‌ـ‌اجباری»، «فوبیا» و «اختلالات اضطرابی» را شناسایی کرد. تصور می شود که هر نوع روان‌رنجوری ناشی از درگیری های زمینه‌ای خاص و مکانیسم‌های دفاعی است. فروید چندین تکنیک درمانی را برای درمان روان‌رنجوری توسعه داد، از جمله تداعی آزاد، تجزیه و تحلیل رویا، و تفسیر مطالب ناخودآگاه. هدف درمان این بود که مواد سرکوب‌شده را به آگاهی هشیار بیاورد و به فرد این امکان را می داد تا نسبت به تعارضات ناخودآگاه خود بینش پیدا کند و از طریق آن‌ها کار کند. نظریه‌ی روان‌نژندی در آثار فروید، پایه و اساس رویکردهای روان‌پویشی مدرن در درمان را ایجاد کرد و به درک ما از تعامل پیچیده‌ی بین فرایندهای ناخوداگاه، تجربیات دوران کودکی و بهزیستی روانی کمک کرد.

نظریه‌ی عمومی روان‌نژندی‌ها بخش سوم مجموعه‌ی درس‌گفتارهای مقدماتی روانکاوی است که به دلیل ماهیت بالینی‌اش بیشتر مورد توجه روانکاوان بوده است. لغزش‌ها و رویا عناوین دو بخش دیگرند که به سبب پیوند تنگاتنگشان با تجربه‌های روزمره‌ی آدمی، بیش از بخش سوم دیده و خوانده شده‌اند.