قواعد واگیری: چرا چیزها منتشر می‌شوند و چرا از انتشار بازمی‌ایستند

تجربه‌ی ویروس کرونا زندگی ما را تغییر داد و به همان نسبت درک ما را از مفهوم واگیری هم عوض کرد. اگر به عقب برگردیم، باید در نظر داشت که «اپیدمی» یک کلمه‌ با ریشه‌ی یونانی است به معنای «بر مردم» که تا پیش از این‌‌که بقراط آن را برای اشاره‌ به گسترش یک بیماری به کار نبرده بود، در زبان یونانی برای هر پدیده‌ای که در میان جمعیت نفوذ می کرد -از مِه گرفته تا شایعه و جنگ داخلی و غیره- به کار می‌رفت. تردیدی نیست امروز ما در جهانی زندگی می‌کنیم که بیش از همیشه در هم تنیده است. زندگی ما با شیوع بیماری‌ها، اخبار جعلی، اطلاعات نادرست، و حتی خشونتی عجین شده که با سرعتی گیج‌کننده ظاهر می‌شود، گسترش می‌یابد و و ناگهان محو می‌شود. برای درک این فرایند، چاره‌ای نداریم جز این‌که قواعد حاکم بر آن را بیاموزیم.

کتاب « قواعد واگیری: چرا چیزها منتشر می‌شوند و چرا از انتشار باز می‌ایستند؟» چنان‌که از نامش نیز پیداست، می‌کوشد تا با یک دید ریاضیاتی، مسئله‌ی واگیری را در حوزه‌های متعدد و متنوع انسانی که امروزه با آن سر و کار داریم، بکاود. چوکارسکی علم شیوع بیماری را با گسترش جنایات خشونت‌آمیز، حباب‌های مالی، حملات بدافزارها و داستان‌های عامیانه در هم می‌آمیزد. او کتاب خود را با معرفی مفاهیم اساسی اپیدمیولوژیک در زمینه‌ی بیماری‌های واگیر آغاز می‌کند. ابتدا پرسش‌هایی مثل «سرایت چیست؟»، «برای گسترش یک بیماری چه چیزی لازم است؟» و «چگونه می‌توان گسترش را کاهش داد؟» را طرح می‌کند. سپس با آگاهی به تفاوت‌های موجود در تجربه‌ی سرایت‌های گوناگون، به ما نشان می‌دهد که رشته‌ای نامرئی آن‌ها را به یکدیگر متصل کرده است. الگوهایی که می‌تواند با همه‌ی آن‌ها به گفت‌وگو درآید. اما شاید یکی از جذاب‌ترین بخش‌های کتاب وقتی است که نویسنده این ایده و الگوهایش را به فضای آنلاین تسری می‌دهد. جایی که می‌کوشد تا قواعد واگیری را در نشر میم‌ها، عقاید سیاسی، و هژمونیک شدن در میانه‌ی جنگ روایت‌ها توضیح دهد. او به مدل‌سازی ریاضی اخبار جعلی می‌پردازد و حتی نشان می‌دهد که چگونه همه‌گیری اخبار جعلی می‌تواند به همه‌گیری بیماری عفونی نیز قوت بدهد و با آن ارتباط برقرار کند.

این کتاب که با نثری شیوا نوشته شده است، برای متخصصان بیماری‌های عفونی و مخاطبان عمومی به یک اندازه خواندنی است. چه در درک همه‌گیری بیماری‌هایی نظیر کرونا یا فراگیر شدن ایده‌ها و روایت‌ها در افکار عمومی. کوچارسکی ما را متقاعد می‌کند که درک سرایت برای درک دنیای مدرن ضروری است.